Na proefprojecten in vijf Oost-Vlaamse woonzorgcentra nam de Vlaamse overheid in 2018 het initiatief om wzc's te begeleiden in het onder de loep nemen van hun psychofarmacabeleid.
De succesvolle aanpak van het wzc Leiehome (project 2013-2018) werd in een draaiboek omgezet dat hen bijstaat in het onder de loep nemen van het psychofarmacabeleid. Het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) is partnerorganisatie en ondersteunt sinds 2019 procesbegeleiders om de centra die dat wensen gedurende twee jaar bij te staan. Covid-19 zette veel initiatieven in de ouderenzorg on hold, dus werd dit project verlengd tot eind 2023. “Het is onze betrachting om voor alle woonzorgcentra te kunnen werken, maar daar zijn we nog lang niet”, stelt Kaatje Popelier vast. Zij is stafmedewerker bij VAD. “Vlaanderen telt zo’n 800 woonzorgcentra, en daarvan tekenden 272 in voor het project, waarvan een 70-tal voor het thema psychofarmaca. Naast psychofarmaca kunnen woonzorgcentra ook beroep doen op een procesbegeleider voor andere thema’s, namelijk valpreventie, mondhygiëne en ondervoeding.”
“De werkdruk is hoog, er zijn al handen te kort voor de dagelijkse zorgen, laat staan voor de extra projecten. Of soms ontbreekt de voedingsbodem voor dit thema. Een mentaliteit veranderen, vergt nu eenmaal tijd.” Kaatje Popelier, stafmedewerker VAD
“Er zijn enkele voorwaarden om aan het project te kunnen deelnemen”, legt Popelier uit. “We verwachten dat de wzc's een psychofarmacacoördinator deels vrijmaken voor het project, dat de apotheker wordt betrokken, en dat de CRA (de coördinerend raadgevend arts, red.) mee instapt in het project. Ook moet 66% van de huisartsen bereid zijn om hun voorschrijfgedrag in vraag te stellen. Nog een voorwaarde is dat het wzc tegelijk niet met een ander project bezig is. Het vordert soms traag”, vindt Popelier. “De werkdruk is hoog, er zijn handen te kort voor de dagelijkse zorgen, laat staan voor andere projecten. Of soms ontbreekt de voedingsbodem voor dit thema. Een psychofarmacabeleid vraagt een mentaliteitswijziging en een mentaliteit veranderen, vergt nu eenmaal tijd.”
“Al levert het woonzorgcentrum de nodige inspanningen, vaak komt een bewoner uit de kliniek terug met een hele waslijst aan medicatie, waaronder psychofarmaca.” Kaatje Popelier, stafmedewerker VAD
“Het beleid in de bejaardentehuizen is van doorslaggevend belang”, benadrukt Popelier. “Idealiter heeft elk wzc een psychofarmacabeleid dat bij bewoners met moeilijk hanteerbaar gedrag, met slaapproblemen of depressieve gevoelens de reflex heeft om te bekijken of er alternatieven zijn voor medicatie. Komt een nieuwe bewoner binnen, dan kan het woonzorgcentrum bijvoorbeeld standaard de medicatiefiche bekijken. Daarnaast kan er regelmatig worden geëvalueerd of bepaalde geneesmiddelen nog nodig zijn. Constant monitoren. Ook na een ziekenhuisopname. Want al levert het woonzorgcentrum de nodige inspanningen, vaak komt een bewoner uit de kliniek terug met een hele waslijst aan medicatie, waaronder psychofarmaca. Interdisciplinair overleg is hierbij cruciaal. Daarom begeleiden wij een heel projectteam in de woonzorgcentra, samengesteld uit de CRA, verpleegkundigen, zorgpersoneel, nachtverpleging, apotheker, de sociale dienst, ergotherapeuten, ... Belangrijk is dat men gedrag grondig gaat analyseren. In plaats van naar een antidepressivum te grijpen als mensen verdrietig zijn, ga je op zoek naar de onderliggende oorzaak. Sommigen zijn in rouw omdat ze iemand verloren hebben, of triest omdat hun huis werd verkocht. Als blijkt dat iemand overdag veel dutjes doet, dan is het niet abnormaal dat die persoon ’s nachts wakker wordt. Dat vereist een individuele aanpak van elke bewoner.”
Interesse in het project? Woonzorgcentra kunnen zich nog inschrijven.
